Brontekst bekijken van Wonen in Dammen en Mijnen

{{Infobox publicatie
| kop             = Wonen in Dammen en Mijnen
| afbeelding      = Wonen in Dammen en Mijnen.jpg
| onderschrift    = 
| volledige titel = Wonen in Dammen en Mijnen. Komst, bewoning en het weer verdwijnen van 19e-eeuwse werkmanswoningen in Waalwijk
| auteurs         = Ad J. van Liempt
| uitgaveplaats   = Rosmalen
| uitgavejaar     = 2013
| isbn            = 978-94-6190-074-6
}}

Waalwijk was vroeger bekend om haar schoen- en lederindustrie. Schoenmakers en looiersknechten werden er vanaf de tweede helft van de 19e eeuw met hun dikwijls grote gezinnen in kleine huisjes ondergebracht. Deze 'werkmanswoningen' stonden in de achtertuinen van de grote huizen aan de straat.

Er zijn ruim 600 van deze werkmanswoningen geweest. En dat terwijl de gehele gemeente Waalwijk in het jaar 1900, toen nog zonder Baardwijk en Besoijen, zo'n 1000 woningen telde. De huisjes werden ontsloten door smalle paden die tussen de panden aan de straat door liepen. Die paden werden 'dam' genoemd. Soms kregen ze de naam 'mijn.'

Ad J. van Liempt, oud-Waalwijker en stedenbouwkundige, heeft onderzoek gedaan naar deze woonvorm en er dit boek over geschreven. Daarin komen alle arbeidershuisjes die er in de toenmalige gemeente Waalwijk geweest zijn aan bod, compleet met hun locaties, namen van bouwers en eigenaars, bouwjaar en tijdstip van verdwijnen. Per groepje huisjes worden bijzonderheden ervan, gevonden in openbare en particuliere archieven, beschreven.

Het boek is verlucht met meer dan 800 situatietekeningen, plattegronden en foto's. De gegevens van alle huisjes samen geven een beeld van hun ontwikkeling in relatie tot de economische activiteit en verandering van woonomstandigheden in de tijd.
Het is curieus dat niet de fabrikanten of de instellingen, maar plaatselijke middenstanders deze huisjes bouwden. Nog meer zaken worden beschreven, bijvoorbeeld het fenomeen van de gang die achter veel damwoningen liep en de herkomst van het begrip 'mijn.'

Na de komst van de woningwet van 1901 was het niet meer mogelijk dit soort slechte en achteraf gelegen woningen te bouwen. Dat betekende niet dat ze meteen werden gesloopt. Door kleine verbeteringen als het maken van meer privaten werd de levensduur opgerekt. In een drietal 'piekmomenten' zijn de huisjes in de loop van de jaren verdwenen. Van de ruim 600 die er ooit waren, resten er nu nog een tiental. Daarvan zijn er vijf tot rijksmonument verklaard.

Dit boek vertelt over het wel en wee van deze nagenoeg verdwenen woonvorm en hoe er werd gewoond en gewerkt.



[[Categorie:Geschiedenis]]
[[Categorie:Publicaties]]